Ortodontik bozukluklar genel olarak dişsel ve iskeletsel olmak üzere ikiye ayrılır.
Dişsel bozukluklar adından da anlaşılacağı gibi sadece dişlerde görülen yamukluk, ayrıklık ya da dişlerin çeneye göre büyük ya da küçük kaldığı durumlardır. Genel olarak her yaşta tedavi edilebilir. Tedavide takıp çıkartılabilir hareketli apareyler, invisalign ya da orthero olarak bilinen şeffaf plaklar ya da diş teli denen sabit mekanikler kullanılabilir.
İskeletsel bozukluklar ise alt ya da üst çenenin kafa kaidesine göre uygun olmayan pozisyonda olmasıdır. İskeletsel bozukluklar, büyüme gelişmenin hızlı olduğu aşamada, yani 11-12 yaşlara kadar tedavi edilmelidir. Bu anlamda muayene için uygun zaman 6-7 yaşlardır. İskeletsel bozukluklara en sık görülen iki tablo, alt ve üst çenenin birbirlerine göre ön arka yönde uyumsuz olması, halk arasında söylendiği şekliyle tavşan diş ya da alt çene çıkıklığıdır. Bu sorunlar genellikle ağız içi-ağız dışı aygıtlar kullanılarak kolaylıkla tedavi edilebilmektedir. Ortopedik bozukluklar da denen iskeletsel bozukluklar, çocukluk çağlarında düzeltilmezse, erişkinlikte çoğu zaman ortognatik cerrahi denen yöntemle düzeltilmektedir.
Ortodontik bozuklukların tedavisinden daha önemlisi, bu sorunların daha oluşmadan önlenmesidir. Önemli etkenlerden birisi genetik yatkınlıktır. Bu durumda hastamızın yapacağı çok fazla bir şey bulunmamaktadır. Bununla birlikte önemli sebeplerden birisi erken yaşta çekilen süt dişleridir. Diş çekimlerinden sonra azı dişlerin boşluğa doğru kayması, daha sonra gelecek dişlerde yer kaybına, dolayısıyla dişlerin yanlış yerden sürmesine sebep olur. Bebeklik çağından itibaren yapılacak düzenli kontroller ve basit tedbirler, önemli oranda yararlı olacaktır.
Parmak emme, ağız solunumu ve yanlış yutkunma gibi etkenler de ortodontik bozukluklara sebep olur. Bu durum erken yaşta farkedildiği zaman davranış yönlendirilmesi ve kısa süreli aparey kullanımı ile kolaylıkla tedavi edilmektedir. Burada atlanmaması gereken en önemli nokta, erken yaşta teşhis yapılmasıdır. Halk arasında yanlış bilinen şekilde, ortodontik tedavi için tüm dişlerin değişmesi gerekmemektedir, zira bu durumda 12-13 yaşlara gelinmekte ve geç kalınmaktadır.